Giżycko, malowniczo położone w sercu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, jest miejscem o wyjątkowych walorach przyrodniczych. Aby chronić to unikalne dziedzictwo naturalne, na terenie miasta i gminy Giżycko wprowadzono różnorodne formy ochrony przyrody. Poniżej przedstawiamy szczegółowy opis tych form, w tym pomników przyrody, które odgrywają kluczową rolę w zachowaniu lokalnej bioróżnorodności.
1. Mazurski Park Krajobrazowy
- Rok utworzenia: 1977
- Powierzchnia: 53 655 ha
- Strefa ochronna: około 19 000 ha
- Opis: Park obejmuje bogactwo lasów, torfowisk oraz licznych jezior, w tym 60 o powierzchni powyżej 1 ha, a także rzekę Krutynię. Jest siedliskiem wielu gatunków roślin i zwierząt, w tym rzadkich i chronionych.
2. Obszar Chronionego Krajobrazu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich
- Powierzchnia: 85 527 ha
- Opis: Obejmuje największe mazurskie akweny, charakteryzujące się bogatą rzeźbą terenu, walorami kulturowymi i przyrodniczymi. Stanowi ostoję spokoju, sprzyjającą odpoczynkowi oraz obserwacji unikatowych gatunków roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku.
3. Rezerwaty przyrody
Na terenie gminy Giżycko znajdują się następujące rezerwaty przyrody:
- Jezioro Dobskie
- Rok utworzenia: 1976
- Powierzchnia: 1833,22 ha
- Typ: krajobrazowy
- Cel ochrony: Zachowanie dobrze zachowanego krajobrazu jeziora polodowcowego oraz miejsc lęgowych ptactwa wodnego.
- Opis: Rezerwat obejmuje jezioro Dobskie oraz wyspy, takie jak Gilma, Lipka, Wysoki Ostrów (Wyspa Kormoranów), Wyspa Heleny i Ilmy, a także część półwyspu Fuledzki Róg. Na terenie rezerwatu występuje około 10 tysięcy głazów narzutowych o obwodzie ponad 1,5 m oraz liczne gatunki ptaków, w tym kormorany, perkozy rdzawoszyje, bąki i czaple siwe.
- Jezioro Kożuchy
- Rok utworzenia: 1963
- Powierzchnia: 28,16 ha
- Typ: faunistyczny
- Cel ochrony: Ochrona miejsc lęgowych ptactwa wodnego oraz jednej z największych w kraju kolonii mewy śmieszki.
- Opis: Rezerwat jest siedliskiem dla około 60 gatunków ptaków, m.in. błotniaka stawowego, łabędzia niemego, krakwy i świstuna. Zbiornik wodny został całkowicie wyłączony z gospodarki rybackiej, a uprawianie sportów wodnych jest zabronione, co sprzyja ochronie awifauny.
- Wyspy na jeziorach Mamry i Kisajno
- Rok utworzenia: 1957
- Powierzchnia: 215,35 ha
- Typ: faunistyczny
- Cel ochrony: Zachowanie miejsc lęgowych ptactwa wodno-błotnego oraz miejsc odpoczynku ptaków podczas przelotów.
- Opis: Rezerwat obejmuje 20 wysp na jeziorach Mamry i Kisajno, będących siedliskiem dla około 110 gatunków ptaków, w tym kormoranów, perkozów rdzawoszyich, bąków i czapli siwych. Występują tu także chronione gatunki roślin, takie jak lilia złotogłów, storczyk plamisty czy wawrzynek wilczełyko.
4. Obszary Natura 2000
W granicach gminy Giżycko znajdują się następujące obszary Natura 2000:
- Ostoja Północnomazurska
- Powierzchnia: 7305,23 ha
- Opis: Obszar specjalnej ochrony ptaków, obejmujący cenne siedliska lęgowe wielu gatunków awifauny.
- Jezioro Dobskie
- Powierzchnia: 4521,0 ha
- Opis: Specjalny obszar ochrony siedlisk, mający na celu zachowanie unikalnych ekosystemów wodnych i przybrzeżnych.
5. Pomniki przyrody
Na terenie Nadleśnictwa Giżycko zidentyfikowano 66 pomników przyrody, w tym:
- Pomniki przyrody ożywionej: 58 pojedynczych drzew, reprezentujących gatunki takie jak dąb szypułkowy (18 okazów), jarząb szwedzki (10 okazów), jesion wyniosły (8 okazów), lipa drobnolistna (7 okazów) oraz modrzew europejski (7 okazów).
- Pomniki przyrody nieożywionej: 8 pojedynczych
Znaczenie ochrony przyrody w Giżycku
Formy ochrony przyrody w Giżycku i okolicach mają kluczowe znaczenie dla zachowania unikalnych walorów tego regionu. Chronią różnorodność biologiczną, wspierają rozwój ekoturystyki i edukacji ekologicznej oraz zapewniają przestrzeń do odpoczynku w harmonii z naturą. Dzięki nim Giżycko pozostaje miejscem, gdzie człowiek może doświadczać nieskażonego piękna mazurskiej przyrody.
Obszary chronione nie tylko przyciągają turystów, ale także kształtują tożsamość regionu, który od wieków czerpie swoje bogactwo z wyjątkowego położenia wśród jezior, lasów i łąk. Warto dbać o te miejsca, by przyszłe pokolenia mogły cieszyć się ich pięknem i dziedzictwem.
