Na cmentarzach komunalnych w Polsce obowiązuje zasada, że prawo do miejsca grzebalnego nie jest bezterminowe. Każde miejsce wymaga opłaty, a po upływie określonego czasu – ponownego uregulowania należności. W przeciwnym razie grób może zostać przeznaczony do ponownego wykorzystania. Stąd na wielu nekropoliach pojawiają się napisy „grób nieopłacony – do ponownego wykorzystania”.
W Giżycku zasady i stawki opłat za korzystanie z cmentarzy komunalnych określa Zarządzenie nr 1301/2023 Burmistrza Miasta Giżycka z 22 grudnia 2023 roku. Dokument precyzuje, ile kosztuje nowe miejsce na cmentarzu, rezerwacja czy przedłużenie użytkowania. Przykładowo: za nowe pojedyncze miejsce grzebalne w grobie ziemnym należy zapłacić 450 zł, za miejsce urnowe – 350 zł, a za niszę urnową w kolumbarium 2000 zł. Takie same stawki obowiązują również przy ponownym zagospodarowaniu miejsca, które wcześniej było już używane. Zarządzenie weszło w życie z początkiem 2024 roku.
Jak długo obowiązuje prawo do grobu
Zgodnie z przepisami ogólnopolskimi i regulaminem cmentarzy komunalnych w Giżycku, opłata za miejsce grzebalne obowiązuje przez 20 lat. Po upływie tego okresu trzeba ją odnowić, by zachować prawo do grobu. Jeżeli opłata nie zostanie wniesiona, zarządca ma prawo przeznaczyć dane miejsce do ponownego pochówku. W przypadku grobów murowanych lub kolumbariów okres użytkowania jest zwykle dłuższy – nawet 40 czy 99 lat, w zależności od rodzaju miejsca.
W regulaminie giżyckich cmentarzy zapisano, że po 20 latach od ostatniego pochówku, jeśli nie zostanie wniesiona nowa opłata i grób jest zaniedbany, zarządca może umieścić przy nim tabliczkę informującą o przeznaczeniu miejsca do ponownego zagospodarowania. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu grób uznaje się za wolny i może zostać wykorzystany ponownie. Rodzina zmarłego nie jest o tym dodatkowo informowana – tabliczka pełni funkcję ogłoszenia publicznego.
Co oznacza napis „grób nieopłacony – do ponownego wykorzystania”
Tabliczki z takim napisem są więc formalnym ostrzeżeniem. Oznaczają, że minął okres 20 lat od pochówku, a prawo do grobu nie zostało przedłużone. Jeśli w określonym czasie nikt z bliskich nie wniesie opłaty, miejsce może być użyte ponownie – nowy pochówek odbywa się w tym samym miejscu, po uprzednim uporządkowaniu i zgodnie z przepisami sanitarnymi. W wielu przypadkach nagrobki z takich miejsc są usuwane, a szczątki przenoszone do wspólnej ossuarnej mogiły.
W praktyce proces wygląda następująco: przy pochówku wnosi się opłatę za udostępnienie miejsca. Po 20 latach zarządca oczekuje uregulowania opłaty ponownie. Brak wpłaty skutkuje wystawieniem tabliczki ostrzegawczej. Jeśli przez kolejne miesiące nadal nie nastąpi zapłata, miejsce zostaje uznane za wolne.
Dlaczego wprowadza się takie regulacje?
Cmentarze komunalne to tereny o ograniczonej powierzchni, a utrzymanie ich w należytym stanie generuje stałe koszty – utrzymanie zieleni, infrastruktury, oświetlenia czy wywozu odpadów. Opłaty grobowe są jednym z głównych źródeł finansowania tych działań. Ponowne zagospodarowanie nieopłaconych miejsc jest też sposobem na racjonalne gospodarowanie przestrzenią, szczególnie w miastach, gdzie brakuje nowych terenów pod cmentarze.
Podstawę prawną stanowi Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 31 stycznia 1959 roku, która przewiduje 20-letni okres ochronny grobu, oraz Ustawa o gospodarce komunalnej z 20 grudnia 1996 roku, określająca zasady gospodarowania mieniem komunalnym przez samorządy.
Co warto wiedzieć przed dniem Wszystkich Świętych
Osoby odwiedzające groby w Giżycku mogą sprawdzić, czy dane miejsce ma uregulowaną opłatę. Informacji udziela Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego w Giżycku (pok. 111). W razie potrzeby można też dokonać opłaty zaległej lub przedłużenia użytkowania grobu. Jeżeli przy nagrobku znajduje się tabliczka informująca o jego nieopłaceniu, warto zareagować – po pewnym czasie grób może zostać przeznaczony do ponownego wykorzystania.
Podsumowanie
Opłaty za miejsca na cmentarzach to nie tylko kwestia formalna, ale też sposób na utrzymanie porządku i zapewnienie miejsca dla przyszłych pochówków. W Giżycku obowiązuje 20-letni okres użytkowania grobu, po którym należy wnieść kolejną opłatę. Brak reakcji oznacza, że miejsce może zostać ponownie zagospodarowane. Warto więc, szczególnie przed dniem Wszystkich Świętych, sprawdzić status grobu bliskich i w razie potrzeby przedłużyć prawo do jego użytkowania.
Artykuł powstał na bazie informacji zamieszczonych na stronie gizycko.pl
